راه‌های انتقال تب کریمه کنگو
بیماری تب کریمه کنگو ناشی از ویروس CCHF ایجاد می‌شود. این ویروس از طریق نیش یا از تماس مستقیم با خون یا بافت کنه‌های آلوده که عمدتا از نوع هیالوما (Hyalomma) هستند و همچنین دام‌های ویروسی، به انسان منتقل می‌شود.
به طور کلی تب کریمه کنگو در اثر عفونت ناشی از یک ویروس منتقله از کنه از خانواده Bunyaviridae ایجاد می‌شود. این بیماری برای اولین در سال 1994 شناسایی و تشخیص داده شد و پس در سال 1969 به عنوان بیماری در کنگو معرفی شد.
تب کریمه کنگو چگونه منتقل می‌شود؟
این روزها که نام این بیماری زیاد به گوشمان می‌خورد، در پی آن هستیم که طریقه انتقال این ویروس را از منابع معتبر بدانیم تا در صورت امکان بتوانیم از بیماری تب کریمه کنگو جلوگیری کنیم. در خصوص نحوه انتقال ویروس باید بگوییم که کنه‌های ایکسودیده به ویژه نوع هیالوما (Hyalomma)، منشأ و ناقل ویروس CCHF است.
این مقاله پزشکی از دکتردکتر را نیز درباره شیوه انتقال تب کریمه کنگو بخوانید
https://drdr.ir/mag/تب-کریمه-کنگو/
بسیاری از حیوانات وحشی و اهلی نیز مانند گاو، گوسفند، بز، خرگوش و… به عنوان میزبان عامل گسترش بیماری هستند. حال انتقال بیماری کریمه کنگو به انسان از طریق تماس به کنه‌های آلوده یا خون حیوانات صورت می‌گیرد.
انتقال آن از فردی به فرد دیگر به صورت تماس با خون یا مایعات عفونی بدن فرد آلوده است. همچنین عواملی مانند عدم استریل تجهیزات نامناسب پزشکی، استفاده مجدد از سوزن‌های تزریقی و آلوده بودن تجهیزات پزشکی ،عاملی مؤثر در انتقال این بیماری از فرد به فرد دیگری گزارش شده است.
عوامل خطر انتقال تب کریمه کنگو
برای جلوگیری از انتقال این بیماری حتما باید عواملی که خطر انتقال ویروس را در انسان افزایش می‌دهد، بدانید. دامداران، کارگران دامداری و کشتارگاه در منطقه آلوده در معرض خطر ابتلا به تب کریمه کنگو قرار دارند.
همچنین افرادی که در مراکز بهداشت و درمان در منطقه آلوده و اپیدمی هستند، احتمال قرار گرفتن در معرض خطر خون یا مایعات بدن فرد آلوده وجود دارد و به همین جهت بیش از هر فرد دیگری امکان ابتلا به تب کریمه افزایش می‌یابد. به طور کلی هر فردی حتی اگر شغلی در دامداری نداشته و با دام و حیوانات در منطقه آلوده تماس پیدا کند، احتمال ابتلا به کریمه کنگو وجود خواهد داشت.
نکاتی برای پیشگیری از انتقال بیماری تب کریمه کنگو
خوشبختانه با رعایت بسیاری از نکات می‌توانید احتمال انتقال این بیماری را تا حد زیادی کاهش دهید. به طور مثال کشاورزان یا دامداران و افراد دیگر که با حیوانات سروکار دارند، باید از مواد دفع حشرات بر پوست و لباس‌های خود استفاده کنند.
استفاده از مواد دفع حشرات از مؤثرترین راهکار برای دفع کنه‌هاست. همچنین باید از دستکش و هر لباس محافظی برای جلوگیری از تماس با حیوانات استفاده کنند. همانطور که گفتیم این بیماری از طریق تماس با خون و مایعات بدن دام یا افراد آلوده منتقل می‌شود؛ بنابراین باید از تماس با حیوانات و افراد آلوده خودداری شود.
در مراکز بهداشت و درمان باید اقدامات بهداشتی و احتیاطی برای کنترل عفونت جهت جلوگیری از انتقال آن به سایر افراد در نظر داشته باشند. در حال حاضر یک واکسن غیر فعال برای مقابله با ویروس CCHF ساخته شده است و در مقیاسی کوچک در اروپای شرقی از آن به کار برده‌اند.
در حال حاضر هیچ واکسن مؤثر و ایمنی برای انسان جهت جلوگیری از انتقال بیماری تب کریمه کنگو وجود ندارد. نیاز به تحقیقات بیشتری برای تولید داروهای ضد ویروسی و همچنین واکسن مؤثر و ایمن است تا با اطمینان در اختیار عموم مردم قرار گرفته شود.
علائم پس از انتقال تب کریمه کنگو
در صورت انتقال بیماری به بدن، علائم به صورت ناگهانی ایجاد می‌شود، علائم اولیه آن به شرح زیر است:
- سردرد
- تب بالا
- کمردرد
- درد مفصل
- دل درد
- استفراغ
از علائم شایع دیگر این بیماری می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- قرمزی چشم و صورت
- لکه‌های قرمز در سقف دهان یا گلو
- تغییر در خلق و خو در موارد شدید
با پیشرفت بیماری قسمت وسیعی از کبودی در بدن، خونریزی شدید از بینی و خونریزی کنترل نشده از محل تزریق مشاهده می‌شود، این علائم از حدود روز چهارم بیماری شروع شده و پس از حدود دو هفته ادامه پیدا می‌کند.
میزان مرگ و میر ناشی از بستری شدن افراد مبتلا به این بیماری در بیمارستان از 9 تا 50 درصد متغیر است. عوارض و اثرات طولانی مدت ناشی تب کریمه به اندازه کافی مورد بررسی و مطالعه قرار نگرفته است تا مشخص شود که آیا عوارض خاصی ناشی از این بیماری به جا می‌ماند یا خیر. با این حال مشاهده شده که روند بهبودی به کندی صورت می‌گیرد.
چرخه انتقال تب کریمه کنگو به چه صورت است؟
چرخه انتقال این بیماری را به طور کامل در ادامه مقاله برای شما توضیح خواهیم داد:
چرخه انزوتیک
کنه‌ها منشأ و ناقل ویروس CCHF هستند، این ویروس به صورت تخمک و تکامل یافته در طبیعت وجود دارند.
چرخه همه‌گیری و اپیدمی
ویروس CCHF بیشتر در سال‌های گرم سال، از جمله بهار و تابستان شیوع پیدا می‌کند. معمولا موردی از شیوع این بیماری در زمستان گزارش نشده است. حال انتقال ویروس از کنه به حیوانات به این صورت است که کنه‌ها از حیوانات وحشی و اهلی متعددی مانند گاو، بز، پرندگان، خرگوش و… تغذیه می‌کنند. این حیوانات هم به عنوان منبع غذایی کنه و هم به عنوان عامل انتشار ویروس CCHF شناخته می‌شوند.
انسان‌ها معمولا از طریق گزیدگی نیش کنه یا تماس مستقیم با خون و بافت حیوانات آلوده، به این عارضه مبتلا می‌شوند. انتقال تب کریمه کنگو به انسان ممکن است در حین ذبح حیوانات آلوده، طی مراحل معاینات دامپزشکی، در محیط‌های درمانی که تجهیزات حفاظتی و بهداشتی برای ضد عفونی کردن وجود ندارد، صورت گیرد. با نکاتی که برای پیشگیری ذکر کردیم می توانید زنجیره انتقال را متوقف کنید.
روند درمان پس از انتقال تب کریمه کنگو
پس از انتقال این بیماری باید نکات خود مراقبتی به عنوان مراحل اول درمان صورت گیرد. به طور مثال باید مایعات کافی مصرف کنید تا از کم آبی در بدن جلوگیری شود. همچنین ناهنجاری‌های الکترولیت نیز باید برطرف شود. اکسیژن رسانی از دیگر مواردی است که باید برای بیمار انجام گیرد. عفونت‌های ثانویه نیز توسط پزشک درمان خواهد شد.
در محیط آزمایشگاهی مشخص شده که داروی ضد ویروسی ریباویرین به این بیماری واکنش نشان داده و برای بیماران مبتلا به تب کریمه کنگو فوایدی درمانی به همراه داشته است. همچنین طبق مشاهدات درمان بیماران، پروسه بهبودی به کندی صورت می‌گیرد و هنوز تحقیقات لازم برای اینکه عوارض و مشکلات طولانی مدت به جای می‌گذارد یا خیر نشان داده نشده است.
کلام آخر
این روزها که زیاد در خصوص بیماری کریمه کنگو می‌شنویم، بهتر است قبل از شیوع بیشتر این بیماری اطلاعات جامعی در خصوص آن بدانیم تا بتوانیم به شکل صحیح از این بیماری جلوگیری کنیم و در صورت ابتلا، با راهکارهای مقابله با آن به خوبی آشنایی داشته باشیم.
همانطور که در طول مقاله گفتیم کنه‌ها عامل انتقال این بیماری به حیوانات هستند. در واقع کنه با تغذیه از حیوانات، ویروس را منتقل می‌کند و انسان در صورت تماس با حیوانات آلوده و گزیدگی کنه به طریق مواردی که ذکر کردیم، امکان آلوده شدن به این بیماری وجود دارد. در صورت عدم رعایت نکات مربوط به پیشگیری، از فردی به فرد دیگر انتقال می‌یابد. متاسفانه پس از انتقال تب کریمه کنگو به افراد، روند بهبودی کندی را تجربه می‌کنند و برخی متاسفانه جان خود را از دست می‌دهند.
cdc.gov – Crimean Congo